Δερματολογική Ογκολογία
Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρωπίνου σώματος, σημείο επαφής μας με τον έξω κόσμο και διαρκώς εκτεθειμένο σε δυσμενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η ηλιακή ακτινοβολία, οπότε είναι αναμενόμενο ότι στο δέρμα αναπτύσσονται και πολλές κακοήθειες.
Πιο συχνές είναι οι ακτινικές υπερκερατώσεις, κυρίως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας ή σε ασθενείς με ιδιαίτερα συχνή και παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Χωρίς θεραπεία μπορούν να εξελιχθούν σταδιακά σε διηθητικούς όγκους του δέρματος όπως το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα το οποίο μαζί με το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελούν τις πιο συχνές κακοήθεις του δέρματος, τους επιθηλιακούς όγκους. Οι κακοήθειες αυτές αυξάνουν με την ηλικία αλλά και με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ είναι ιδιαίτερα συχνές και επικίνδυνες σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες όπως οι μεταμοσχευμένοι και οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς.
Το μελάνωμα λόγω του μεταστατικού του δυναμικού και της αυξανόμενης του συχνότητας τις τελευταίες δεκαετίες σε λευκούς πληθυσμούς αποτελεί κύρια μέριμνα της δερματολογικής ογκολογικής πρόληψης, μέθοδοι όπως η δερματοσκόπηση και η χαρτογράφηση σπίλων βελτιστοποιούν την διαγνωστική ακρίβεια του έμπειρου δερματολόγου με αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση και την βελτιωμένη πρόγνωση.
Το μελάνωμα λόγω του μεταστατικού του δυναμικού και της αυξανόμενης του συχνότητας τις τελευταίες δεκαετίες σε λευκούς πληθυσμούς αποτελεί κύρια μέριμνα της δερματολογικής ογκολογικής πρόληψης, μέθοδοι όπως η δερματοσκόπηση και η χαρτογράφηση σπίλων βελτιστοποιούν την διαγνωστική ακρίβεια του έμπειρου δερματολόγου με αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση και την βελτιωμένη πρόγνωση.
Μελάνωμα
To μελάνωμα είναι μια δερματική κακοήθεια που η συχνότητα του σε λευκούς πληθυσμούς αυξάνει διαρκώς τις τελευταίες δεκαετίες. Αν διαγνωστεί έγκαιρα θεραπεύεται πλήρως ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια αυξάνει η πιθανότητα για μετάσταση. Το μελάνωμα μπορεί να εξελιχθεί πάνω σε προϋπάρχοντα μελανοκυτταρικό σπίλο, συγγενή ή επίκτητο, αν και πιο συχνά αναπτύσσεται κατευθείαν σε σημείο του δέρματος χωρίς προϋπάρχουσα βλάβη.
Τα τελευταία χρόνια συντελείται μια κοσμογονία στην ανάπτυξη και εφαρμογή νέων καινοτόμων στοχευμένων θεραπειών και επαναστατικών ανοσοθεραπειών που έχουν αλλάξει εντελώς την πρόγνωση της μεταστατικής νόσου καθιστώντας παρωχημένη την χημειοθεραπεία, ωστόσο πρωταρχικός στόχος του δερματολόγου παραμένει η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία σε πρώιμο στάδιο όταν τα κακοήθη κύτταρα δεν έχουν ακόμα διαπεράσει τη βασική μεμβράνη του δέρματος και δεν μπορούν ακόμα να αναπτύξουν δυναμικό για μετάσταση.
Σε αυτά τα πλαίσια εκστρατείες ενημέρωσης και εκπαίδευσης του πληθυσμού αποσκοπούν στην αυξημένη εγρήγορση των ασθενών και την άριστη συνεργασία με τον δερματολόγο για την εγκαιρότερη διάγνωση
Νέες διαγνωστικές και απεικονιστικές μέθοδοι όπως η δερματοσκόπηση και η ψηφιακή χαρτογράφηση έχουν διευκολύνει σημαντικά το διαγνωστικό έργο του δερματολόγου βελτιώνοντας τόσο την ευαισθησία όσο και την ειδικότητα στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος, σε συνδυασμό δε με την τακτική αυτοεξέταση του ασθενούς έχουν αλλάξει τελείως τα δεδομένα στη δυνατότητα της πρώιμης παρέμβασης.
Με το συνδυασμό τακτικής αυτοεξέτασης και δερματολογικής προληπτικής εξέτασης με την χρήση των καινοτόμων διαγνωστικών μεθόδων όπως η δερματοσκόπηση και η ψηφιακή χαρτογράφηση το μελάνωμα μπορεί να διαγνωσθεί έγκαιρα σε στάδιο που το κακοήθες δυναμικό του είναι ακόμα περιορισμένο και στερείται δυνατότητας μετάστασης.
Τα τελευταία χρόνια συντελείται μια κοσμογονία στην ανάπτυξη και εφαρμογή νέων καινοτόμων στοχευμένων θεραπειών και επαναστατικών ανοσοθεραπειών που έχουν αλλάξει εντελώς την πρόγνωση της μεταστατικής νόσου καθιστώντας παρωχημένη την χημειοθεραπεία, ωστόσο πρωταρχικός στόχος του δερματολόγου παραμένει η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία σε πρώιμο στάδιο όταν τα κακοήθη κύτταρα δεν έχουν ακόμα διαπεράσει τη βασική μεμβράνη του δέρματος και δεν μπορούν ακόμα να αναπτύξουν δυναμικό για μετάσταση.
Σε αυτά τα πλαίσια εκστρατείες ενημέρωσης και εκπαίδευσης του πληθυσμού αποσκοπούν στην αυξημένη εγρήγορση των ασθενών και την άριστη συνεργασία με τον δερματολόγο για την εγκαιρότερη διάγνωση
Νέες διαγνωστικές και απεικονιστικές μέθοδοι όπως η δερματοσκόπηση και η ψηφιακή χαρτογράφηση έχουν διευκολύνει σημαντικά το διαγνωστικό έργο του δερματολόγου βελτιώνοντας τόσο την ευαισθησία όσο και την ειδικότητα στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος, σε συνδυασμό δε με την τακτική αυτοεξέταση του ασθενούς έχουν αλλάξει τελείως τα δεδομένα στη δυνατότητα της πρώιμης παρέμβασης.
Με το συνδυασμό τακτικής αυτοεξέτασης και δερματολογικής προληπτικής εξέτασης με την χρήση των καινοτόμων διαγνωστικών μεθόδων όπως η δερματοσκόπηση και η ψηφιακή χαρτογράφηση το μελάνωμα μπορεί να διαγνωσθεί έγκαιρα σε στάδιο που το κακοήθες δυναμικό του είναι ακόμα περιορισμένο και στερείται δυνατότητας μετάστασης.
Ακτινική Υπερκεράτωση-Καρκινοποίηση Πεδίου
Η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο εκτός από γήρανση του δέρματος προδιαθέτει και σε μία ποικιλία επιθηλιακών κακοηθειών του δέρματος με συχνότερες τις αποκλειστικά ενδοεπιδερμικές βλάβες που ονομάζουμε ακτινικές υπερκερατώσεις. Γίνονται αντιληπτές ως ερυθρές πλάκες με λέπι ή και έντονη υπερκεράτωση στις ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του δέρματος.
Μπορεί να εμφανίζονται ως μεμονωμένες βλάβες ή ως πολλαπλές, οπότε μιλάμε για καρκινοποίηση πεδίου. Στην πορεία του χρόνου η συμπεριφορά τους ποικίλει, κάποιες μπορεί να υποστρέψουν ενώ άλλες να εξελιχθούν περαιτέρω σε διηθητικό καρκίνο του δέρματος, για αυτό η έγκαιρη διάγνωση τους και η θεραπεία είναι μεγάλης σημασίας.
Με την εφαρμογή μιας σειράς τοπικών θεραπειών ή ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων όπως το Laser διοξειδίου του άνθρακα και η φωτοδυναμική θεραπεία ο ασθενής μπορεί να προλάβει τον σχηματισμό αργότερα πιο διηθητικών μορφών επιθηλιακού καρκίνου και να αποφύγει την καταφυγή σε χειρουργικές μεθόδους αντιμετώπισης.
Οι ακτινικές υπερκερατώσεις εμφανίζονται σε χρόνια εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του δέρματος. Η βιολογική τους συμπεριφορά είναι απρόβλεπτη και ενώ πολλές μπορεί να υποστρέψουν μόνες τους άλλες μπορεί να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο του δέρματος, γεγονός που επιβάλει την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία τόσο των μεμονωμένων βλαβών όσο και ολόκληρου του πεδίου που εντοπίζονται.
Μπορεί να εμφανίζονται ως μεμονωμένες βλάβες ή ως πολλαπλές, οπότε μιλάμε για καρκινοποίηση πεδίου. Στην πορεία του χρόνου η συμπεριφορά τους ποικίλει, κάποιες μπορεί να υποστρέψουν ενώ άλλες να εξελιχθούν περαιτέρω σε διηθητικό καρκίνο του δέρματος, για αυτό η έγκαιρη διάγνωση τους και η θεραπεία είναι μεγάλης σημασίας.
Με την εφαρμογή μιας σειράς τοπικών θεραπειών ή ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων όπως το Laser διοξειδίου του άνθρακα και η φωτοδυναμική θεραπεία ο ασθενής μπορεί να προλάβει τον σχηματισμό αργότερα πιο διηθητικών μορφών επιθηλιακού καρκίνου και να αποφύγει την καταφυγή σε χειρουργικές μεθόδους αντιμετώπισης.
Οι ακτινικές υπερκερατώσεις εμφανίζονται σε χρόνια εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του δέρματος. Η βιολογική τους συμπεριφορά είναι απρόβλεπτη και ενώ πολλές μπορεί να υποστρέψουν μόνες τους άλλες μπορεί να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο του δέρματος, γεγονός που επιβάλει την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία τόσο των μεμονωμένων βλαβών όσο και ολόκληρου του πεδίου που εντοπίζονται.
Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα σχηματίζεται κυρίως σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του δέρματος, στους βλεννογόνους και την γεννητική περιοχή ενώ εκτός από την ηλιακή και υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να σχετίζεται με τον ιό του ανθρωπίνου θηλώματος (HPV) που προκαλεί τα κονδυλώματα.
Στα αρχικά του στάδια αντιμετωπίζεται πολύ εύκολα χειρουργικά και η πρόγνωση είναι εξαιρετική, σε αντιδιαστολή με τους όγκους υψηλού κινδύνου που μπορεί να εμφανίσουν ακόμα και μεταστατικό δυναμικό τονίζοντας έτσι την ανάγκη για πρώιμη διάγνωση και θεραπεία.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται κυρίως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές ή σχετίζεται με τον ιό του ανθρωπίνου θηλώματος. Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί συνήθως με την κατάλληλη χειρουργική αντιμετώπιση σε ίαση ενώ σε προχωρημένα στάδια μπορεί εμφανίσει ακόμα και μεταστατικό δυναμικό.
Στα αρχικά του στάδια αντιμετωπίζεται πολύ εύκολα χειρουργικά και η πρόγνωση είναι εξαιρετική, σε αντιδιαστολή με τους όγκους υψηλού κινδύνου που μπορεί να εμφανίσουν ακόμα και μεταστατικό δυναμικό τονίζοντας έτσι την ανάγκη για πρώιμη διάγνωση και θεραπεία.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται κυρίως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές ή σχετίζεται με τον ιό του ανθρωπίνου θηλώματος. Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί συνήθως με την κατάλληλη χειρουργική αντιμετώπιση σε ίαση ενώ σε προχωρημένα στάδια μπορεί εμφανίσει ακόμα και μεταστατικό δυναμικό.
Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι με την εξαίρεση των αποκλειστικά ενδοεπιδερμικών (in situ) ακτινικών υπερκερατώσεων η συχνότερη κακοήθεια όχι μόνο του δέρματος αλλά και γενικότερα του ανθρωπίνου οργανισμού. Παλαιότερα χαρακτηριζόταν ως ημικακοήθεια λόγω των εξαιρετικά σπάνιων μεταστάσεων, εμφανίζει δε μεγάλη ποικιλομορφία από εξαιρετικά επιφανειακές βλάβες μέχρι καταστροφικούς διηθητικούς όγκους.
Η αντιμετώπιση των επιφανειακών μορφών είναι εξαιρετικά εύκολη με τοπικές θεραπείες και ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους όπως το Laser διοξειδίου του άνθρακα και η φωτοδυναμική θεραπεία, ενώ οι διηθητικοί όγκοι αντιμετωπίζονται χειρουργικά με εξαιρετική πρόγνωση.
Αλλά και οι μέχρι προσφάτως κακής πρόγνωσης μη εγχειρήσιμοι ή και μεταστατικοί όγκοι μπορούν πλέον να ελεγχθούν με τη βοήθεια επαναστατικών καινοτόμων στοχευμένων θεραπειών όπως το vismodegib. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο συχνότερος κακοήθης όγκος του ανθρώπου και εμφανίζεται με μεγάλη ποικιλία μορφών με διαφορετική πρόγνωση και θεραπεία.
Η αντιμετώπιση των επιφανειακών μορφών είναι εξαιρετικά εύκολη με τοπικές θεραπείες και ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους όπως το Laser διοξειδίου του άνθρακα και η φωτοδυναμική θεραπεία, ενώ οι διηθητικοί όγκοι αντιμετωπίζονται χειρουργικά με εξαιρετική πρόγνωση.
Αλλά και οι μέχρι προσφάτως κακής πρόγνωσης μη εγχειρήσιμοι ή και μεταστατικοί όγκοι μπορούν πλέον να ελεγχθούν με τη βοήθεια επαναστατικών καινοτόμων στοχευμένων θεραπειών όπως το vismodegib. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο συχνότερος κακοήθης όγκος του ανθρώπου και εμφανίζεται με μεγάλη ποικιλία μορφών με διαφορετική πρόγνωση και θεραπεία.
Ανοσοκατασταλμένοι και μεταμοσχευμένοι ασθενείς
Οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς και οι ασθενείς υπό οργανική ή φαρμακευτική ανοσοκαταστολή στερούμενοι την προστασία που προσφέρει το ανοσοποιητικό είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε δερματολογικές κακοήθειες όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει και την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση βελτιώνοντας την πρόγνωση, συνεπώς ο τακτικός προληπτικός δερματολογικός έλεγχος σε συνδυασμό με την τακτική ανά τρίμηνο αυτοεξέταση και την αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο μετά από κατάλληλή ενημέρωση και εκπαίδευση είναι μεγάλης σημασίας για την βελτίωση της ποιότητας ζωής και της συνολικής πρόγνωσης.